Шымкент аграрлық колледжінің
КТК9-141 тобының студенті: Науан Бота
Жетекшісі: Тағаев Сапарбай Дуйсеханович
Меншік қатынастарымен ұйымдастырылу түрлеріне сәйкес болатын барлық экономикалық іс-әрекеттердін жиынтығы сол қоғамның экономикалық жүйесін құрайды.
Экономика. Механизм экономики реттеуши жуне кусипорындар мэн басгада субъектов шаруашылык арасындагы нақты экономики баиланыстар жатады.
Қоғамның саяси жүйесінің негізін экономикалық жүйе құрайды, мысалы: «капитализм»; «социализм» – деген ұғымдар саяси жүйеге жатады. На предприятиях «нарықты экономики», «аралас экономики» деген сздер экономики еге жатады.
Барлык жуелер Когамдык Ондиристин негизин Арайтын 5 мослены шешу Адистерин Карай аникталады.
1. Не өндіру керек? Қандай қызмет көрсету қажет.
2. Қанша өндіру керек? Қанша қызмет көрсету керек?
3. Қалай өндіру керек? (қандай технология керек?)
4. Кім үшін өндіру керек?
5. Өзгерген жағдайларға бейімделе ала ма? (яғни кәсіпкерлердің еркіндігі).
Экономикалық жүйе
Жабық экономика – барлық шаруашылық әрекеттер тек мемлекет шеңберінде жүргізіледі, ішкі тұтынумен шектеледі, шетелдермен қатынас болмайды.
Ашық экономикалық жүйе – халықаралық экономикалық қатынастар жүйесіне экономика белсенді түрде қатысады, ұлттық валюта мен қатар шетелдік валюта қолданылады.
1. Меншік қатынастарының формалары бойынша:
1.1. Дастурлі жуе — Урпактан Урпана жалыгасып отыган дастур мужская соль бойиньша Катынастар Калиптасады.
1.2. Әкімшілік — әміршілік экономика орталықтанған жоспарлау арқылы барлық ресурстар мен өндіріс факторлары мемлекеттің қолында болып, мемлекеттік меншіктің үстемділігі жүргізіледі.
1.3. Нарықтық экономика — меншікке, бәсекеге негізделеді.
1.4. Экономика Арала — мемлекет пен нарық механизмодернин араласуй аргылы экономика реттеу жзеге асады.
2. Өнеркәсіп революциясы мен ҒТП даму деңгейі бойынша:
2.1. Индустриалды даму даурин дейинги жуе — бул жуеде ауыл шаруашылыкы натуралдык шаруашылык жане кол еббеги басым орын алады.
2.2. Индустриалдюй жуе — бл жуе ири машиналык ндириске дамыган тауар — ақша катынастарына негизделеді.
2.3. Постиндустриалдық жуе- бұл жуедэ негизги ресурс ретинде акпарат саналады, экономика Бастаушы саласы — материалдюэмес сала.
Меншик Катынастарыны формарии бойинша әр жуеге тимендегидей қысқаша сипаттама бэргэ болады.
Рынок производных ценных бумаг и их роль в экономике
... выпуска которых зарегистрирован в установленном порядке. 1 Цель данной работы раскрыть сущность рынка производных ценных бумаг и их роль в экономике. Задачи работы рассмотреть: виды производных ценных бумаг ; рынки производных ценных бумаг и принципы его функционирования на примере рынка опционов. Глава 1. Виды производных ценных бумаг 1.1. Форвардные ...
Дәстүрлі экономиканық жүйенің сипаттамасы:
1. Өндіріс, бөлу және айырбас дәстүр, салтқа негізделеді.
2. Өндірістің дамуы мен әлеуметтік – экономикалық даму ең нашар деңгейде.
3. Техникалық прогресс шектеулі.
4. Халык саннык дамуй Онеркусип Ондирисинин Усуи деңгейинен туқты түрде артип отырады.
5. Сыртқы қаржылық қарыз өте күрделі.
6. Мемлекет пен қарулы күштердің ролі өте жоғары.
Әкімшілік-әміршілік экономиканың жүйенің сипаттамасы:
Әкімшілдік-әміршілдік жүйеге бұрынғы советтер одағы шығыс Европа елдері мен бірқатар мемлекеттер жатады. Буль жёнин екшелиги барлык ресурсное хозяйство старга жуне Ондирилген онимдерге Когамдык, шын манде мемлекеттик меньшиктин болуй.
Экономика жогарыдан басгарылуй, юная экономика монополия кимшилик түрде ұйымдастырылуй, халый шаруашылыкынык орталйқтан жоспарлануй.
Ерекшеліктерін нақты төмендегідей бөлуге болады.
1. Өндіріс құралдарына мемлекеттік меншік.
2. Экономикада орталықтанған жоспарлау.
3. Өндірушілердің монополист ретінде көрінуі.
4. Орталықталынған ресурстар қоры.
5. Өндіріс нәтижесіне деген әрбір өндіріске қатысушының жеке ынталығының болмауы.
Таза нарықтық экономикалық жүйенің сипаттамасы:
Таза нарыктык экономика жуеси — таза нарыкты экономика жадайнда шаруашылык механизмы аитарлыгтай узгереди. Basқa ekonomikiқ zhuyelerge Karaganda Нарқты экономика өzinin ikemdiligimen erekshelenedi. Оль ишки жане сырткы жадайлардык узгеруйне баянисты кайта крылып, олара бейимделип отырады.
Алайда таза нарықтық жүйеде мемлекеттін ролі шектеледі. Кейбір әлеуметтік маңызы бар мәселелер толық шешемін таба алмайды.
Нарықты экономиқаға тән қасиеттер:
1. Өндірістік өнімдер мен ресурстарға жеке меншіктін болуы.
2. Халық шаруашылығын (экономиканы) еркін бәсекеге негізделген нарықтық механизм арқылы реттеу мен басқару.
3. Қоғамда өз өнімдерін еркін сата алатын дербес өндірушілер мен өнімдерді таңдау арқылы еркін сатып ала алатын тутынушылардың болуы.
Аралас экономикалық жүйенің сипаттамасы:
Қазіргі кезде көптеген елдерде аралас экономикалық жүйелі пайдалану дұрыс деп есептейді. Оның негізгі ерекшелігі:
1. Мұндай жүйеде мемлекеттік меншікпен қатар жеке меншік орын алады.
2. Khalyk sharuashylykyn ұyymdastyru men basgaru disi tek taza naryқtyk механизм ғana negizdelip koymay memlekettik retteu men tolyktyrylady.
Манда экономалык саясатты жоспарлы турде жургизу когамнык нарык талаптарина белсенди бейимделип отыруйнна мумкиндик тудырады. Сонын нәтижесинде хозяйство дамытудык күрдели мәселелери жңаша әри дұрыс шешіледи. Мысалы: өнімдердің құрылымы мен көлемі кәсіпорындарды маркетингтік зерттеу арқылы және қоғамдық қажетіліктерді мемлекеттің болжауы арқылы (және қоғамдық қажеттіліктерді мемлекеттің болжауы арқылы) анықталып отырады: бұл кәсіпорындардың қалыпты жұмыс істеуіне және ол арқылы пайдасын молайтуға жағдайлар жасайды.
Сондйқтан нарықты экономика жғдайнда мемлекеттин ұлттық жане салалык бағдарламаларынан бас тартуға болмайды.
Аралас экономикалық бірнеше үлгілері бар.
1. Американдық үлгі – нарықтық капиталистік үлгі. Мунда жеке меньшик басым, нарыктык бесеке механизим толык жумыс истейд. Ірі кәсіпкерлер мен талапты жұмыскерлерді қорғайды. «Өз күшіңді өзің көр».
По «Экономике отрасли»
... исследования – металлургия, как отрасль. Цель семестровой работы – анализ и характеристика отрасли металлургия. Для достижения цели семестровой работы поставлены следующие задачи: дать общую характеристику ... т.е. на машиностроение.черный металлургия отрасль хозяйство. Особую группу по технико-экономическим признакам составляют предприятия, производящие ферросплавы и электростали. Ферросплавы - это ...
2. Жапондық үлгі – бұл реттелетін корпоративтік капитализм үлгісі. Мұнда капиталдық көбею (қорлану) мүмкіндігі мемлекеттің белсенді реттеу ролі мен байланысып отырады.
3. Шведтік үлгі — бұл әлеуметтік үлгі. Оған өте жоғары деңгейдегі әлеуметтік кепілдік сипаты тән. Мунда кусипкерлердин борин қолдайды, борин пайда табуна жадайлар жасайды. Kasipkerlerden tusken salyқty budgetke zhinap, ony salyқtyk aleumettik zhaғdayyn kөteruge tegin bilim alumen emdeluge zhumsaydy. Шведтік социализм деп айтатын себебімізде осыдан.
4. Қытайлық үлгі – бір жағынан нарық механизімімен экономиканың мемлекеттік емес секторының, екінші жағынан жоспарлау негізіндегі мемлекеттік реттеу мен әлеуметтік кепілдіктің үйлесімділігі,Қытай экономикасында социалистік үлгінің қалыптасқанын көрсетеді.
Экономика damygan пожилые осы uaқytқa deyin dәstүrli экономика zhyesi saқtanuda. Дутурли экономика артта калган технология бегине жуне ұлттык шаруашылықтык әр tүrliligine negizdelgen. Кейбір елде қауымдық шаруашылық пен натуралды өндіріске негізделген натуралды қауымдық жүйе түрі сақталуда.
Экономикалық жүйелерді ұйымдастыру үлгілеріне жалпы сипаттама берсек: Меншик барлык коғамдык крылыса тун объективтик атынас болып каралып кашан болмасын ойсылар назарынан милле калмахан. Әр түрлі өркениетті өкілдер меншіктің табиғаты туралы және қоғам дамуындағы рөлі туралы өз пікірлерін ортаға салып өткен.
Меншиктин әr tүrlі формальные мужчины tүrlerinin mәndik Kasietteri ekonomikiқ zhuyelerde baygalady. Экономқ жүые халықтык шаруашылық практическийң нақты жғдайнда пая болатын, когамный ерекше құрылымын бейнелеп көрсетеди. Группа халыктык шаруашылык даадысы, дастур-соленый, рухани калжаадай, онык урметтеп бакалайтын жуйттары жане өмирге, дунеге деген эрекшелик кузкаладыстары амамирге.
Экономикақ жүёнин эрекше касиеттері болады, реформа экономикиғанда солярмен есептесу керек.
Бір жақтан, экономикалық жүйе сыртқы ортамен зат және қуат айырбастасып отыратын ашық жүйе болады, әлемдік тәжірбие айырбасына кедергі жасамайды, өзінің элементтерін жаңартып отырады, т.б.
Экинши жатан, наты Оркениеттин медени Абылысынык бир куриниси ретинде, экономалык жайе, альдимен Уркениеттин веспе типин адайы ндируге маусатталады. Sondyқtan ol қatal, tuyyk zhuye boolyp ureket etedi: bir ekonomalyk zhuyede paya bolgan alginin, basқa ekonomalyk zhuyelerde қoldanylu mumkindigi tөmen, shektelgen bolady. Табиги шек коюшы тетиктер рулин ос когамнык турактылыкын жуне онык узин- узи адайы ондиру кабылетин сагтаука на салисатын, эконом.
Социалистический бурынгы буллдин нарыга атуи — адамзат когамы дамуйндагы кайталанбас нурс. Олардың нарықтық экономикаға өтуінің өзіне тән ерекшелігі бар. Бул уту убылысы дастурли турде эмес, жоспарлы экономика.
Нарықтық экономикаға өтудің Қазақстан республикасындағы басты міндеттері мыналар:
1. Мемлекеттік меншікті мемлекеттен алу мен жекешелендіру.
2. Қазақстандық кәсіпкерлердің әлеуметтік жігінің қалыптасуы (еңбекке қабілетті тұрғындардың жалпы санының 10-15% қамту).
3. Нарқтык инфрақұрылымный калиптасуй, басты нәрсе — мен тауар қор биржасы жне басқа из әртүрлі нарықтык құрылуй.
Аза стан Республикасыны бюджет ж йесін жетілдіру жолдары
... міндет Қазақстанның экономикалық дамудың «өңірлік локомативіне» айналдыру және оны әлемдік экономиканың оңтайлы «ойшысы» ету. ... бюджеттiң бүкiл экономикаға ықпал құралы ретiндегi рөлi көрiнедi. ²Бюджет механизiмi² -мемлекеттiң ... астап, баланың тууына байланысты біржолғы мемлекеттік жәрдемақы мөшерін 34740 тенгеге ... йесін күшейтуді, тиімді жұмыс істейтін қор нарығын құруды, Қазақстанның қолайлы шарттармен ...
4. Бәсекелестік пен кәсіпкерлікті дамыту мақсатымен экономиканы монополиясыздандыру.
5. Бағаны либерализациялау, сұраныс пен ұсыныс негізінде нарықтық сипаттағы бағаға көшу.
6. Экономиканың қаржылық тұрақтануы.
7. Өтпелі кезеңде тұрғындарды әлеуметтік қорғау жүйесін мықты қамтамасыз ету.
Қазақстан республикасының нарықтық экономикаға өтуінің ерекшеліктері:
Біріншіден , өтпелі экономиканың ерекшелігі сонда Қазақстан нарықтық экономикаға өтуді тұтастық шеңберінде, егемендікте және өз мемлекеттілігінде жүзеге асырды.
Екіншіден, нарықтық экономикаға өтуде Қазақстан алғашқы рет әлемдік практикада әкімшілік — әміршілікпен ғана емес, сондай-ақ қоғамдық меншіктегі жоспарлы экономикалық жүйеден, жеке және аралас меншік түрінде негізделген нарыққа өтуді жүзеге асырды. Әкімшілік-әміршілік экономикадан нарыққа өтудің халықаралық тәжірибеде Жапония мен Оңтүстік Кореядағы басқарудың әкімшілік-әміршілік элементін қолданғандығы қажет болды. Бірақ та әлемдік өркениеттің біздің ұлттық құндылығымыз бен дәстүрімізге сай болатындай тенденциясына бағыт ұсталды.
Үшіншіден, Қазақстанның территориялық географиялық жағдайы — өркениеттіліктің батыс пен шығысты қосатын ерекше орны болып табылып, өтпелі кезеңдегі экономикаға айрықша әсер етеді.
Төртіншіден, Қазақстан республикасындағы экономиканы реформалау созылған экономикалық дағдарыс жағдайында өтуде болды.
Бесіншіден, өнеркәсіптегі мемлекеттік сектор негізінен ірі кен-байыту, металлургиялық, химиялық және химия – мұнай кәсіпорнынан тұрады. Ауыл шаруашылығында ірі кәсіпорындар – кеңшарлар көп болды. Республикада 2059-ға жетіп, барлық ауыл шаруашылығы кәсіпорынның 75% құрады. Осындай ерекшеліктер жекешелендіру сипатына әсер етпей қоймады.
Нарықтық экономика кезінде макроэкономикалық процестерді мемлекеттің реттеуі тікелей және жанама тәсіл арқылы жүргізіледі.
Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, тікелей тәсіл-мемлекеттік экономикалық бағдарламаны жасау мен өткеру арқылы жүргізіліп қысқа орта, ұзақ мерзімді міндеттерді шешуге атсалысады. Бұдан басқа да қалыпты және төтенше бағдарламалар жасалуы.
Мысалы, соғыстан соң Оңтүстік Кореядағы экономиканы орнынан тұрғызуға қабылданған төтенше бағдарламаны, ал Жапонияда «Автомобиль жолын салудағы төтенше шаралар» заңы ескерілді. Жапонияда мемлекеттің 10-нан астам институттары нарық дамуының жоспары мен бағдарламасын жасайды.
Өтпелі экономикада ақша айналымы мемлекет бақылауынан шықпауы керек. Бұл жағдай Жапония, Оңтүстік Корея, Тайвань – тәжірибесімен расталады. Қазақстан республикасындағы жекешелендіру процесі Чехословакияда қолданылған модельге ұқсастықпен жүзеге асырылды.
Қазақстан реформаны өз бетінше 1993 жылы қараша айында ұлттық валютаны кіргізуімен бірге жүргізе бастады.
Қазақстан республикасының дағдарысқа қарсы шаралар мен әлеуметтік – экономикалық реформаны тереңдету бағдарламасында басым бағыттары мына салаларға арналған: энергетика, металлургия, халық тұтынатын тауарлар, азық-түлік және коммуникация (байланыс, темір жол транспорты) салалары. Осындай бастамалардың нәтижесі: 1996 жылдың аяғында өндірістің құлдырауы тоқтатылды. Энергетика, металлургия кәсіпорындарды көтеру үшін шетелдік инвесторлардың тікелей инвестициясын тартты.
Мировая экономика: структура и современные тенденции ее развития
... влияние и на развитие национальных хозяйств отдельных стран. 1. Структура мировой экономики Мировое хозяйство представляет собой объективный результат длительного исторического процесса, охватывающего ... специализация экономики и соответственно слабое развитие обрабатывающей промышленности, узость внутреннего рынка, нищета и неграмотность населения, подчиненность в системе мирового хозяйства. ...
Өтпелі экономика жағдайында мемлекеттік кәсіпкерлік ерекше сипатқа ие болады. Мемлекеттің заңды тұлға ретінде жаңа функциясы – кәсіпкерлік қабілетті игеру қажеттілігі.
Кәсіпкерлік қызметтің дамуының экономикалық негізі мемлекеттік меншік болып табылады. Қазақстан республикасында 2001 жылдың басында мемлекеттік кәсіпорындардың үлесі олардың жалпы санында 23,5% құрады.
Мемлекеттің осындай үлесі ұлттық экономиканың дамуы үшін қажет қызметтер мен тауарлар шығарушы өздерінің меншікті кәсіпорындарының болуына және бір уақытта мемлекет бюджетін толтыру үшін қажет ақшалай қаражат табуына мүмкіндік берді.
Осының ең күрделі мысалдары:
- Қазақстанның кең өндіру, отын – энергетика мен металлургия кешендерінің аса ірі өнеркәсіптік өндірістерін төлем төлей алмаушылықтан қорғап, дәл уақытында шетел капиталын тарта біледі;
— 1996 жылдың басында Қазақстан территориясы арқылы өтетін Еуразия темір жолы бойынша транзистік, жүк және контейнерлік тасымалға қатысты Европа пен Азияның жеті мемлекеттерінің арасында құжаттарға қол қойылуы бойынша мемлекеттің қызметі көрінді. Қазақстан территориясы арқылы төрт трансконтинентальды темір жол магистральдары өтеді:
1. Трансазия (Қытай-Қазақстан-Түркия),
2. Еуразия (Қытай-Қазақстан-Ресей-Еуропа),
3. Ортазия мен Ақтау теңіз порты арқылы Батыс магистралы,
4. Еуропа – Скандинавия- Иран – Парсы шығанағы арасында жүктердің тасымалдау уақытын қысқартуын қамтамасыз ететін «Солтүстік – Оңтүстік» жоба қаралуда.
Осы келісімнің маңыздылығы: барлық магистральдар бойынша қосымша жұмыс орындарын құруға, жоғары табыспен қамтамасыз етуге жол ашады.
Әдебиеттер
1. Б.Қ.Жакенова,Менеджмент негіздері.Астана.: Фолиант,2007ж. 15-19 беттер.
2. С.Тойкин.Маркетинг негіздері. Астана: Фолиант,2008ж
3. Интернет мәліметтері
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
